Cung Cin Thawng

Hringtu Pa le Sertu Pa Pathian

cungcung — Sat, 16 Jun 2018 18:31:22 +0000

Hringtu Pa le Sertu Pa Pathian cungcung Sat, 06/16/2018 - 14:31

Author Cung Cin Thawng

Chantiluan hoih in thil a thlen lengmang bantukin in minung kan khuaruahning zong hi a thlennak a um theu tawn. Thlen nih hin thancho le thatnak a chuahpi bantukin a tha lomi lei hoih zong in i thlen khaw asi ve tawn. A tu lio caan ah a thleng cuahmah mi thil pakhat cu hringtu pa sinak (fatherhood) hi a si. Vawlei caah Pathian nih a sermi thil pathum an um hna I cucu innchungkhar, khrihfabu le ramuktu cozah an si. Cu lak i abiapi bikmi cu innchungkhar hi a si. Roman empire a rak rawkralnak a ruang a kawlmi nih an chimmi cu innchungkhar ah dinfelnak, upatnak le thianhlimnak a rak thlau caah Rom pennak zong a rak rawk an ti. Israel ram a rak i thennak zong David siangpahrang innchungkhar in a rak i thawk. Ram pakhat le miphun a thatnak cu innchungkhar tha nih an langhter.

American Pew Research Center nih nai te ca an tialmi ah cun hringtu pa siank hi a tleng chin lengmang cang i nihin ni ah hringtu pa loin a thangmi ngakchia a karh tuk cang an ti. Hi nih a langhter mi cu American ram ah Pathian nih a sermi innchungkhar tampi hi an rawk cang ti hi asi. Rom pennak a rak rawk ning lam lei ah kan penh cang maw ti cu ruahloawk tha lo a si. A tu lio American ah ngakchia million 20 leng hi hringtu pa loin an um. Cun, ngakchia million tampi hi an pa le he inn khat ah an um ko nain pa le cawnpiak thithruainak loin an thang chuahmah. Nai hrawng ah sianginn meithal kap a tam ngaimi zoh ah mino tlangval le pa ngakchia hi an si hna. Hringtu pa ngeih lo (fatherlessness) hi zawtnak phun khat si seh law a karh tuk cang caah American nulepa, rampi le cozah nih biatak ngai in (emergency) awpi a hau cangmi sining a si.

American ah zatuak ah ngakchia 32 (32%) hi nulepa a thenmi fale an si.
Ngakchia panga ah pakhat, 21%, hi an nule he lawng he a ummi an si.
Ngakchia 7% hi nulepa innchungkhar tling he a um ko nain an nulepa hi a thium duh lomi (living togerther) an si.

"innchungkhar ah dinfelnak, upatnak le thianhlimnak a rak thlau caah Rom pennak zong a rak rawk"

Innchungkhar ah hringtu pa a ngei lomi fale an karh ning zoh tikah American ram a thatnak le a thawnnak hi a zor ti a lang. Pathian sermi innchungkhar sining a zor tuk cang ti zong a fiang ngai. Pa ngeilo le chawnpiak thithruainak loin a thangmi mino an tam tikah thil tha lo a simi mifir, damiah, ritsi a hmangmi, sifaknak, nupa sualnak a kawlmi (suicide, crime, drug abuse, violence, poverty, sexual perversion) pawl hi khuaruahhar in an karh cang.

Hi thil sining hi a ruang thuk deuh in kan zoh a si ahcun minung tampi nih sertu Pa Pathian kan hngalhning a hman lo caah a si. Hringtu pa a ngei lomi fa nih cun pale dawtnak cu zeitin dah an theih hnga? Vawlei ah taksa in a pa a simi he a um ti, a kal ti, a it ti, a ni ti bal lomi fale caah cun mit in an hmuh bal lomi Pa Pathian theih cu a har tuk mi a si. Vawlei ah bochan awk, upat awk le zohchun awk pa an ngeih lomi fale caah cun mithmuh lo Pathian i bochan, tihzah le dawt cu an caah a har tuk.

"Pathian a bochan i a kan pekmi tuanvo fek tein a nunpi mi hringtu pa, innchungkhar a hruaitu tampi kan miphun nih a herh"

Hringtu pa le hi fale caah sertu Pa Pathian muihmai a keng hmasatu kan si ding a si. Cucu Pathian nih minung a kan ser kaa in a kan pekmi tuanvo a si caah hringtu pa a simi nih kan rian nganbik ah kan i chiah ding a si. Pathian hmai, kan nupi le fale hmai ah kan tling lonak le kan baunak a tampi ko lai nain cucu thlacamnak he Pa Pathian sin ah hal buin kan kal zungzal awk a si. Pa le nih fale zohkhen thithruainak ah fimnak, dinfelnak, dawtnak, zaangfahnak le kilven khawhnak kan ngeih khawh nak hnga Pathian sin hal zungzal kan herh.

Fale nih ca an cawnnak singinn khan le khrihfabu Sunday school tibantuk ah pa an hmuh ti hna lo tikah cathiang nih a kan cawnpiakmi pa sinak (biblical manhood) hi i nunpi ding an ngei tawn lo. Cu ca’h cun, hringtu pa le nih kan fale an nunnak ah hin hmunhma kan ngeih deuh nak hnga kan i zuam ding a si. Hringtu Pa le ni ah pale upat peknak ah innchungkhar pa dirhmun a biapitnak kong ka rak tial. Pathian a bochan i a kan pekmi tuanvo fek tein a nunpi mi pa tampi kan miphun nih a herh caah kan i zuam awk a si. Cu bantuk hringtu pa le tampi kan um ah cun Pathian thluachuah a hmumi miphun kan si ko lai.

Chihchanmi hna:

https://theologicalmatters.com/2018/06/15/demonstrating-god-the-father/

http://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/06/13/fathers-day-facts/

Ngeihkhat duhnak hi zeiruang ah dah Sualnak dang he aa khah lo

cungcung — Tue, 17 Oct 2017 18:17:24 +0000

Ngeihkhat duhnak hi zeiruang ah dah Sualnak dang he aa khah lo cungcung Tue, 10/17/2017 - 14:17

Author Cung Cin Thawng

Thitumnak

Innchungkhar

Nupi le Va

Ngeihkha tduhnak (homosexuality) lawng hi 1 Korin 6:9-10 chungah a tialmi sualnak a si lo:

Mithalomi nih cun Pathian Pennak cu an co lai lo ti kha fiang tein nan hngalh ko. Nanmah le nanmah kha i hleng len hlah u; misual mi le siasal a biami le vacung pa duhmi le nu nih nu he sualnak, pa nih pa he sualnak a tuahmi le, mi thil a chutmi le hak a kuami le zu a rimi le mi congoih a hmangmi le mifir a simi hna nih cun Pathian Pennak cu an co lai lo.

Mah lawng hi sualnak a si a ti lo nain, a tu tiang ah cun, sualnak dang hna he a dang. A tu lio kan chan ah cun, sualnak a dang kan hmuhning he i khat loin, ngeikhatduhnak hi thilthar a si tiah kan pawngkam mi tampi nih lungtho ngai in an conglawm. A cang cuahmah liomi thilthar le thiltha ngai hmuh in kan hmuh.

A tak ahcun, mi tampi nih hin sualnak hrim hi zei ah kan rel ti lo. Relcawklo minung nih hin siasal a phunphun an biak cang. Nulepa sualnak a tuahmi, nupa sualnak zei a rel lomi, a firmi, a hak kaumi, zu a ri pengmi, innpa a huami le mi congoih a hmangmi zong an tam tuk. Mah sualnak hna hi kan i ngaihchih i kan kaltak lo ahcun Pathian baiceihnak caan tikah an i khat dih te ko lai. Pathian thinhunnak aa huah ding lawng te an si. “ A cheu cu cu bantuk cu nan si cang,” (1 Korin 6:11) tiah voi tampi zong a kan chimh. Khihfabu chungah kan um.

Asinain, zei bantuk sualnak hmanh hi sualnak a silo tiah mibu nih fak tuk in a tanh ka thei bel lo. Nupa sualnak cu mi tampi nih sualnak ah kan pom ko. Ramkhelrian a tuanmi hna caah hakhauh cu tlaknak a si. Fir zong a ho hmanh nih thilhman kan ti lo i mi thil a chutmi cu hawi nih kan hrial hna. Cun, tangka kong ah mi congoih a hmangmi cu thongthlaknak a i huah tawn. A bik in company ngan pipi ah.

American ahcun, hi sualnak pawl hi thil thalo ngai ah kan chiah hna nain nupa sualnak tu hi khamlo ding mi ah kan ruah men cang rua. Asinain, nu-le-nu le pa-le-pa sualnak tu cu a aupi cemtu mithang pawl nih thil thalo ah an rel lo. A tu lio chanthar nih cun phundang in a hmuh cang.

"Sualnak kha kan doh mi cu a si. Kan dirpi mi le kan doh mi hi kan i fian a hau."

Khirhfa kan caah cun, ngeihkhatsualnak pomnak nih, sualnak dang hna bantuk in, Bawipa Ram he a kan then tiah kan zumh. Cu caah sual a si tiah kan zumh tung ahcun, pawngkam nih an aupi tikah, holh loin kan um ding a si lo. Nunnak kong a si caah a biapi tuk. Khrihfa silo le hrinthan mi nih an doh ti men khi cu khuaruat loin chimmi a si. Donghnak a ngeilo mi Pathian lawmhnak he a kan than tu a simi sualnak poh cu kan doh dih hna. Atu ah hin kan pawngkam nih fir hi sual a si lo tiah dirkamh hna seh law Khrihfa nih kan doh hrimhrim lai. Sualnak kha kan doh mi cu a si. Kan dirpi mi le kan doh mi hi kan i fian a hau.

Ngeihkhatduhnak kong ah hin mibu pahnih lei in biaalnak a um. Pawngkam sining ruangah ngaihkhat thitumnak a tanh mi, an karh cuahmah, mibu hi kehlei (left group) bu an si i ngeihkhat thitumnak a hua mi, a khuaruatnak a bimi Khirhfa tiah ti mi, mibu hi orhlei (right group) bu an si. An hmuhning aa dang taktak. Kehlei bu nih ngeihkhat thitumnak a tanh lomi poh cu orhlei a tanhmi ah hmuh a si i orhlei pawl zong nih Ngeihkhat thitumnak a doh lomi poh cu a tanhmi in hmuh a si ve.

Asinain, Zumtu nih cun mah bu pahnih nih an chim bel lomi le an chim khawh lomi chim ding kan ngei. Ngeihkhat thitumnak cu kan tanh lo i, Pathian bia nih sualnak a si tiah a ti mi kha kan hngalh, a tanhmi zong kha kan hua hna lo. Anmah kan dawtnak hna cu pawngkam sining ruangah an tluklo nak hnga ding tu kha a si. “Kan dawt ko” le “A hman loh” ti hi a cawhnawk tuk lio caan ah hin biatak chung i a ummi dawtnak tu hi kan chimh hna. Kehlei bu kan si lo caah “a hman loh” kan ti hna. Orhlei bu zong kan si lo caah “Bawipa nih an dawt ko” kan ti hna. Bawipa nih vailam cungah a kan chimhmi—“Na palh ko nain kan dawt”—ti mi thawngtha hi kan chim.

Pathian nih mi vialte kan sual dih cio I sualnak maan cu thihnak a si, nawl ngaih lo cu Pathian thinhun biaceihnak an tong lai, i kanmah tlennak caah Khrih nih vailam ah chiatserhnak vialte a kan in piak ti cu Rom 3:23, Johan 3:36 le Galati 3:13 ah kan hmuh. Cun Rom 5:8 ah, “Asinain Pathian nih cun zeitluk in dah a kan dawt kha hitihin a langhter: kannih cu misual kan si rih ko lioah hin Khrih cu kan caah a thi.” 1 Peter 3:18, “zeicahtiah Khrih hrimhrim zong kha nanmah caah a thi…., nanmah cu Pathian sin I kalpi awk caah khan,…” Pathian thinhunnak ing ding kan si ko nain kan caah Khrih nih a kan in piaknak thawngin vancung khua i amah pennak i hrawm ve ding ah a kan sawn (Efesa 2:1-7).

“Kan ruahkhawh lengin kan sual nain a kan dawtnak hi kan i ruahchan khawhmi nak in a ngan deuh.”

Tim Keller nih a rak ton cangmi chungin a chimmi cu, “Kan ruahkhawh lengin kan sual nain a kan dawtnak hi kan i ruahchan khawhmi nak in a ngan deuh.” Zumtu zong nih kan chim dingmi cu “na palh ko nain Pathian nih an dawt thiam ko” ti hi a si. Kan pawngkam le minthang hna nih a kan doh caan ah, hip-hop hla pawl nih a kan soi lioah, kehlei bu le orhlei bu dirpi mi ruahnak pahnih lawng a um lio caan ah, a ho hmanh nih an chim lomi Pathian thawngtha tu hi mei bantukin kan ceuter ding a si. Kan caah Pathian dawtnak chimnak caan tha a si. Cu caah, ngeihkhatduhnak cu sualnak dang he aa khat lo tiah kan chim ding a si.

Note: Minneapolis, Minnesota ah a ummi Cities Church i an Pastor Jonathan Parnell nih a tialmi lehmi a si.

Temhin a Ngamhmi Nupi/Va Tha Kan Duh

dcbcadmin — Sat, 14 Oct 2017 22:29:59 +0000

Temhin a Ngamhmi Nupi/Va Tha Kan Duh dcbcadmin Sat, 10/14/2017 - 18:29

Author Cung Cin Thawng

Va tha kan duh ko:

vawlei temhinnak lunglawm tein a cohlan i thawngthabia kha nuleva thitumnak ah i nunpi ding in thimtuahnak a ngeimi.

Na hawi pakhat khat sin in nupi silo le va caah a kawlmi sining pawl (qualities) a chimmi na theih bel teo lai. Lungthin tha, thluak tha, a style mi le aa capo pahmi khi kan kawl ciomi cu an si hna. A si nain, Pathian a zultu hna nunnak ah a herh bikmi pakhat, temhin duhnak lungthin, hi kan philh tawn. Duhfah ngai a lo men lai. A si nain, Khrih kha a muru ah a chia i a thawng mi Khrihfa inchungkhar ser a duhmi caah cun a biapi taktak. Nikhat khat ah pasal/va ngeih te lai ding ka ruah tawn ah hin ka caah cun a biapi chin lengmang in ka hmuh.

Ka hngakchiat lio ah hin zawtnak fak ngai nih a ka tlak i ka upat tik zongah hawi bantuk in tlamtling tein cawlcang kho lo ding tiang a ka si ter. Kum 20 ka si hlan ah hin cun ka tlamtling lo bu hin zeitin dah va tha ka ton ve lai ti hi ka rak ruat bel lo. Nikhat khat ah va ngeih cu ka duh ve nain ka sining ruang ah hin tlangval nih duh khawh lo mi ka si hnga maw ti zong cu a ruah awk ka rak thei lo.

Pum tlamtling lo le zawtnak a ngeimi pawl caah nupi le va ngeih hi a har deuh lawng si loin i thitum hnu zongah then a tam deuh. Focus on Family nih a tialning ah cun, nuleva cung ah zawtnak fak a tongmi hna hi zatuak ah 75% tluk in i thennak lei an panh an ti. Cun, fa tlamtlinglo a ngeimi hna hi zatuak ah 90% nuva sinak in an i then. Minung pawngkam nih inchungkhar chung ah a tlung mi damlonak cung ah kan ngeihmi lungput kha thang ngai in a kan chimh. Lungretheihnak nikhua kan ton caan ah i bawmhchanh le thazaang pek umpi kan chanbau ngaimi hi cu ngaihchia ngai a si. Siarem ngai a silo mi le i biatak a herh mi thil poh hi cu tlik tak kan hmang. Kan nupi-le-va silo le kan fa le cung ah damlonak a tlung tikah “ka rak i ruahchan bel lomi a si” ti tu cu kan rang ngai.

Asiah cun, mi dang nih tlamtlingnak lawng te an kawl lio caan ah kei mah, pumtlamtlinglo nungak, nih va tong ding in cun kai ruahchan ngam hnga maw? A ka thit hlan ah a nun chung damlonak le harnak tong ding in bia a khiah hmasa a hau hnga. A si nain, kei mah duh ning in cun vawlei cu a si fom lo. Mi tampi nih cun lungrethei harsatnak chungah cun an kal duh tung lo.

Nunnak thazaang hi kan i thitumnak ah tling tein um ter kan duh a si ah cun, temhinnak cung ah kan rak ngeihmi lungput le kan sining kha kan tlen a hau. Harnak chung in luatnak lawng te kan rak kawl tawn mi kha kan I hneksak than a hau i Paul nih 2 Korin 12:9 ah a chimmi, thonginn ah a tuarmi chung in luatnak ding a rak nawl lio ah Pathian nih a lehmi, kha kan philh lo a hau. Khrih thawnnak cu kan derthawmnak ah a um ti kha Pathian nih a leh tikah cun Paul nih: “Khrih ruang ah kaa lawm ko; zeicahtiah ka derthawm tikah hin ka thawn a rak si” a ti.

Khrih thawnnak hmanthlak hi kan derthawmnak le harnak chung i kan nunnak ah aa phuang tawn. Khrih thawngtha a karhnak ding ah Pathian nih temhin ding in a kan sawmnak hi cu alkawh lomi a si. Mi cheu nih cun, i nun pi ding ah a si kho loh kan hei ti hlan ah, hremnak phun in kan hmuh. Zei ti kan tahchunh len zongah, a kan chimhmi bia nih langhter a duhmi cu nitin kan tonmi temhinnak hna zoh ah hin a fiang ko. James nih a chimmi, thlarua lei ah a upa mi le a tlamtling mi, si ding in kan kal tikah harnak vialte hi lawmhnak mit in kan hmuh khawh nakhnga caah Khrih nih a rak kan fialmi cu a si. Pathian nih intuarnak cu hrial ding le tlik tak ding in a kan fial bel lo. Khrih zultu kan sinak nun ah a ton zia kan thiam nakhnga ding tu kha a kan duh piakmi a si.

Thitumnak ah cun harnak le temhinnak a um te lai ti cu kan i ruahchan cia cio mi a si ko. A si nain, harnak nih cun kan tonmi hna hi kan caah thatnak a rak si than lengmang ko i caan karlak ah Pathian bia kha kan nunnak ah kan langhter khawh nakhnga dingah fialmi ka si ti kha a kan ruahter than tawn. A mah kha thawngtha a sinak dingah Khrih nih a tuarmi hna hi kan ruah ah cun, nuleva nih zumhtlak tein harnak intuar ti awk ah a rak kan fialmi hi cu thil hme tuk a si. Kan i tuarpi nak thawng in Khrih nih a kan pekmi ruahchannak kha kan langhter a si.

Temhin ding ah a ngamhmi pa, vaat awk a tlakmi, cu hawidang lak ah a cuang ko lai. A thinlung le a nunnak nih Khrih chimmi bia, “keimah nawl si loin nangmah nawl si ko seh” (Luke 22:42), kha a langhter. A nunnak le a inchungkhar cu Pathian pennak ding caah, a mah nuamhnak sawhsawh caah si loin, a hman lai i Pathian nih a fialmi kha zeihmanh a al lai lo. Rom 8:18, “Atu caan I kan inmi temhinnak hi cu hmailei kan sin I phuan a si te laimi sunparnak he cun tahchunh awk tlak ah ka rel lo”, timi lungput hi fek tein aa tleih lai.

Thawngthabia a karnak dingah temhin ding in a kan sawmnak hi tling deuh in thei usih law cu tlik tak ti loin a sin tu ah i pekchanh ka duh deuh ko hnga—abikin lungrethei harsatnak kan ton te ding a fiang bak ko mi inchungkhar dirh ding in kan i timh tikah. Temhinnak thawng in Khrih kha tling tein kan theih khawh nakhnga le a thatnak kan temh ve nak dingah cun lunglawm tein hmailei ah kal hna usih.

Note: Desiring God ah Marylynn Johnson nih a tialmi lehmi a si.